دیپارتمنت‌هایدرو متیورولوژی

الف) معرفی:

دیپارتمنت متیورولوژی برای بار اول در سال 1339 در چوکات پوهنځی علوم طبیعی به خاطر تربیۀ هواشناسان تأسیس گردید و در طی چندین سال هواشناسان را به جامعه تقدیم نموده است. دیپارتمنت متیورولوژی در سال 1359 از پوهنځی علوم طبیعی منفصل و به پوهنځی جدیدالتأسیس زمین‌شناسی یک‌جا شد.

در سال 1360 در چوکات پوهنځی زمین‌شناسی، دیپارتمنت دیگری به نام‌هایدرولوژی به خاطر تربیۀ متخصصین مسایل آب از پوهنځی انجنیری جدا شده و در پوهنځی زمین‌شناسی به فعالیت آغاز نمود. دیپارتمنت مذکور در سال 1368 بنابر مقتضیات شاخص‌های علمی رشتۀ‌‌هایدرومتیورولوژی و ضرورت عینی جامعۀ افغانی و رابطۀ نزدیک بین هوا و آب با دیپارتمنت متیورولوژی مدغم گردید که از آن به بعد به نام دیپارتمنت‌‌ هایدرومتیورولوژی در چوکات پوهنځی زمین‌شناسی به خاطر تربیۀ کدرهای رشتۀهوا شناسی و آب‌شناسی برای ادارات مختلف دولتی و غیردولتی به فعالیت خویش آغاز نمود.

در زمان حاضر دیپارتمنت‌ هایدرومتیورولوژی بر اساس نیازمندی‌های مبرم به فارغ‌التحصیلان این رشته، متکی بر کارآیی این رشتۀ تحصیلی میترولوژیستان و‌هایدرولوژیستان برای ادارات و وزارت خانه‌های انرژی و آب، زراعت و مالداری، ترانسپورت، فواید عامه، انکشاف دهات، اقتصاد، شهر سازی، معارف، دفاع ملی، معادن و پطرولیم،حفاظت محیط زیست، ادارۀ ملی مبارزه با حوادث طبیعی، ریاست ملی هواشناسی و انستیتوت هوا نوردی ملکی تربیه می‌نماید. برعلاوۀ ادارات و وزارت خانه‌های فوق الذکر فارغان دیپارتمنت‌هایدرومتیورولوژی در بخش‌های دیگر سکتورهای اقتصادی، ادارات غیر دولتی و مؤسسات بین‌المللی مصروف ارایۀ خدمات هستند.

ب) اهداف:

ازآنجایی‌که هر رشتۀ تحصیلی بر مبنای نیازمندی‌های جامعه و ساختار برنامه‌های کاری وزارت خانه‌هایی که خدمات مسلکی را عرضه می‌کنند؛ عرض وجود می‌نماید، مبتنی برآن دیپارتمنت ‌‌هایدرومتیورولوژی نیز با در نظر داشت ضرورت‌های مسلکی ادارات دولتی و نیازمندی‌های جامعه، تر بیه فارغ‌التحصیلان مسلکی را هدف اساسی آموزشی خود قرار داده است. ما در اینجا اهداف آموزشی خویش را قرار ذیل بر می‌‌شماریم:

• تربیۀ کادر‌های جوان برای ادارات دولتی و خصوصی اعم از وزارت‌های انرژی و آب، معادن و پطرولیم، وزارت زراعت و آبیاری، احیا و انکشاف دهات، شهر سازی و مسکن، دفاع ملی، قوای هوایی و مدافعه هوایی ادارۀ ملی هواشناسی و سایر ارگان‌ها.
• تقویه بنیۀ علمی ابتدایی محصلان این رشته به حیث اساس آموزش و آغازسیستم‌های جدید آموزشی.
• ظرفیت سازی برای محصلانی که تا اکنون با تکنالوژی کمپیوتر و انترنت و طرق استفاده از آن دررشتۀ‌هایدرومتیورولوژی آشنایی لازم را ندارند.
• ایجاد توانایی تحریر مقالات علمی تحقیقی، تحریر مونو گراف و تهیۀ تیزس دورۀ لیسانس‌‌.
• ظرفیت سازی ارایۀ سمینار‌ها، ورکشاپ‌ها، کنفرانس‌های علمی و ارایۀ لکچر هم بطور شفاهی و هم با استفاده از پاور پاینت.
• آشنایی با مدل‌های کمپیوتری و ریاضیکی فراتر از پروگرام دورۀ لیسانس‌‌، به قسم رساله‌های درسی به منظور ایجاد و ارتقای ظرفیت‌های مورد نیاز .
• ایجاد ظرفیت و آماده سازی محصلان برای فراگیری تحصیلات عالی در مقطع ماستری د داخل و یا خارج از کشور.
• حتی الوسع در حدود امکانات ، سعی به عمل خواهد آمد تا محصلان فارغ التحصیل این دیپارتمنت در عرصه‌های علمی و تکنالوژیکی با محصلان کشور‌های همسایه رقابت کرده بتوانند.

1. دیدگاه:

دیدگاه طویل المدت این دیپارتمنت ساختن یک ملت و جامعۀ است که آماده و پاسخگو به تهدیدها و فرصت های آب و هواشناسی در راستای پیگیری «اتکاء به خود و توسعه سبز اجتماعی-اقتصادی فراگیر» از طریق ارائه معلومات در مورد آب و هوا که منتج به تصمیم‌گیری در این مورد شده بتواند، می‌باشد.

2. مأموریت:

 دیپارتمنت‌هایدرومتیورولوژی مأموریت تربیۀ کادرهای جوان را به سویۀ لیسانس و اهل مسلک متناسب با ضروریات عینی جامعه و کارآیی‌های علمی این رشته در بسا مواردی که در فوق از آن تذکر بعمل آمد با در نظر داشت رشد و انکشاف تکنولوژی معاصر برای توسعه و انكشاف پایدار جهت بهبود رفاه عامه و مقتضیات عصرحاضر به عهده گرفته و به جامعه تقدیم می‌نماید.

با در‌نظرداشت نیازمندی مبرم جامعه و مردم افغانستان، دانش علمی معاصر را برای تمام وزارت‌خانه‌ها و اداراتی که به رشته‌های متیورو لوژی و‌‌هایدرولوژی دست اندر کار اند؛ کادر‌های فنی را تر بیه می‌نماید.

3. اهداف اساسی:

 با در نظرداشت دیدگاه دیپارتمنت ‌هایدرومتیورولوژی، به صورت عموم اهداف اساسی دیپارتمنت‌‌ هایدرو متیورولوژی قرار ذیل خلاصه می‌گردد:

• گسترش و ایجاد لابرتوارها، ستیشن‌های تدریسی و تحکیم روابط دوامدار و مؤثر با ادارات زیربط؛
• ازدیاد اعضای كادرعلمی دیپارتمنت به سویۀ ماستر و داکتر و ارتقای دوامدار تجارب علمی آن‌ها به صورت كیفی وكمی؛
• تجدید نظر کریکولم درسی دیپارتمنت مطابق به پیشرفت‌های علمی، تخنیکی و مسلکی در عرصه‌های اكادمیك و بهتر نمودن شیوۀ تدریسی و روش تحقیق؛
• مفردات درسی و کریکولم برنامۀ ماستری به کمک مجتمع کشورهای جنوب آسیا به کمک مالی HUC وICIMD تهیه خواهد شد؛
• ایجاد محیط مناسب اكادمیك جهت رشد استعداد‌های محصلان و ایجاد روحیۀ همكاری میان استادان و محصلان در دیپارتمنت؛
• ایجاد و تحكیم روابط متقابل با نهادهای علمی و اكادمیك مانند دیپارتمنت‌ها، پوهنځی‌ها، پوهنتون‌ها و ادارت مربوطه و
• سعی و تلاش جهت ایجاد تماس‌ها و كسب همكاری با نهاد‌های داخلی و خارجی.

ج) توأمیت‌ها:

دیپارتمنت‌هایدرومتیورولوژی با مؤسسات داخلی و خارجی همکاری‌های علمی و تخنیکی دارد که میتوان از موسسات ذیل نام برد.

• کمیتۀ ملی ستندرد و کمیته تغییراقلیم اداره NEPA؛
• مؤسسه ICIMOD،HUC و ادارۀ تغییر اقلیم آسیای جنوبی؛
• ادارۀ ICIMOD ؛
• ادارۀ آب IWRM با ادارۀ ICIMOD، وزارت‌های زراعت و انرژی وآب؛
• ادارۀ هواشناسی؛
• مؤسسۀ CHARIS پوهنتون کلورادو ایالات متحدۀ امریکا؛
• ادارۀ ICIMOD.؛
• همچنان دیپارتمنت‌هایدرومتیورولوِژی با وزارت انرِژی درپروِژۀ SWARMA در بخش مطالعات کرایوسفیر و ادارۀ منابع آب با ادارۀ ICIMOD.

درین اواخرعلاوه از همکاری‌های قبلی تفاهم نامۀ همکاری‌های علمی تخنیکی بین وزارت انرژی وآب و دیپارتمنت‌‌هایدرومتیورولوژی توسط مقامات پوهنتون کابل و وزارت انرژی و آب به امضا خواهد رسید.

د) لابراتوار‌ها و تجهیزات آموزشی:

ساحۀ مورد مطالعۀ دیپارتمنت‌هایدرومتیورولوژی را مطالعا ت مسایل آب و هواشناسی تشکیل داده است . از آنجایی‌که مطالعات مسایل آب و هواشناسی مستلزم کار با وسایل لابراتواری، تحقیقات و تطبیقات ساحوی می‌باشد و بدون استفاده از وسایل میخانیکی، الکترومیخانیکی و تکنالوژی کمیوتری همۀ این مطالعات ناممکن است.

دیپارتمنت‌هایدرومتیورولوژی از بدو تأسیس تا اکنون از امکانات تجربی لابراتواری و ساحوی استفادۀ مزیدی نموده است و هم اکنون هم ادامه دارد که قرار ذیل بر شمرده می‌شود.

1.لابراتوارمتیورولوژی

 این لابراتوار مجهز به آلات و وسایل مربوط به مطالعات آب و هوا می‌باشد. یک‌تن تکنیشن تحصیل کردۀ متخصص امور، تجارب و شیوۀ کارکرد وسایل را هم در لابراتوار و هم در ساحه به پیش می‌‌برد. و همچنان یک‌تن استاد که مسؤولیت تدریس مضمون آلات‌هایدرومتیورولوژیکی را به عهده دارد؛ همیشه همکار و دست اندرکار لابراتوار، تکنیشن و محصلان می‌باشد.

دیپارتمنت‌‌هایدرومتیورولوژی به منظور پیش‌گویی‌ها و مطالعا ت آب وهوا، دارای یک استیشن  میخانیکی آموزشی هواشناسی می‌باشد که در جوار تعمیر زمین‌شناسی موقعیت دارد و در آن مشاهدات درجۀ حرارت هوا و اعماق زمین، بارند گی، رطوبت نسبتی، سمت و سرعت باد، تبخیر و دوام تابش آفتاب در اوقات معین صورت می‌گیرد.

استیشن اتومات هواشناسی (AWS) که پدیده‌های فوق‌الذکر را دریافت می‌نماید و به معرض استفاده قرار می‌‌دهد؛ نیز در محوطۀ استیشن میخانیک کارگذاری شده است. انرژی آن به منظور فعالیت 24 ساعته و متداوم به سیستم سولر (تأمین برق با استفاده از انرژی خورشیدی) تأمین می‌شود. ارقام دریافت شده توسط کمپیوتر، دستیاب و مورد مطالعه قرار می‌گیرد.

استیشن اتومات (AWS)  نوع OTT که پدیده‌های متیورلوژیکی را مورد مشاهده قرار می‌دهد و انرژی آن ذریعۀ برق شهر ی تأمین می‌گردد، به منظور دریافت اطلاعات ستندرد در فضای باز وآزاد از موانع ساختمانی و طبیعی در بام تعمیر زمین‌شناسی کارگزاری شده است.

2. لابراتوار‌هایدرولوژی

لابراتوار‌‌هایدرولوژی مجهز به وسایل مطالعات‌‌هایدرولوژیکی است. در این لابراتوار وسایل گوناگون اندازه‌گیری سرعت جریان آب به منظور دریافت مقدار جریان، درجه حرارت آب و وسایل اندازه گیری برف و یخ می‌باشد. برعلاوۀ تجهیزات دیگر، شامل مرتبات فعالیت‌های ساحوی و اندازه گیری آب دریا‌ها و اندازه گیری مقدار برف، اندازه گیری یخ ومطالعات یخچال‌های کوهستانی در این لابراتوار وجود دارد. یک تن تکنیشن تحصیل کرده مسوولیت کارهای عملی را به‌عهده داشته دوشا دوش استادانی‌که کار‌های لابراتواری را انجام می‌‌دهند؛ فعالیت می‌نماید. برعلاوه در تطبیقات ساحوی همرا ه با محصلان و استادان کار‌های عملی را به پیش می‌‌برد.

3. لابراتوار جی آی اس و یاGIS Lab

این لابراتوار دارای 30 پایه کمپیوتر، پرنتر، سکنر، تلویزیون و بیمر بوده، مجهز به تسهیلات انترنتی وسایر تسهیلات می‌باشد. ظرفیت تدریس30 تن محصل را دریک زمان دارا می‌باشد. نرم‌افزارهای گوناگون دراین لابراتوار مورد استفاده قرار گرفته و به معرض تدریس محصلان قرارداده می‌شود. محصلان قادر خواهند بود تا کنفرانس‌های علمی خویش را در این لابراتوار به سهولت ارائه نمایند و در کنفرانس‌ها اشتراک نمایند. و طرق استفاده از نرم‌افزار‌ها را نیز فرا گیرند. استادانی‌که در این لابراتوار با نرم‌افزار کار می‌نمایند و یا طرق کار با نرم‌افزار را آموزش می‌‌دهند، دوشادوش با تکنیشن و محصلان، از مزیت‌های تسهیلاتی این لابراتوار استفاده اعظمی می‌‌نمایند

هـ) نصاب تحصیلی (مضامین تخصصی)

شماره	نام مضامین	کود نمبر	تعداد کریدت	شماره	نام مضامین	کود نمبر	تعداد کریدت
1	احصائیه	GEO-HM218	3	6	ریموت سنسنگ	GEO-HM220	2
2	کیمیای آب	GEO-HM225	3	7	GIS (1)	GEO-HM233	3
3	جغرافیۀ فزیکی	GEO-HM229	2	8	GIS  (2)	GEO-HM234	3
4	احصائیه	GEO-HM218	3	9	جیودیزی	GEO-HM231	3
5	محیط زیست	GEO-HM222	4	10	هایدروجیولوژی	GEO-HM224	4