دیپارتمنت انجینری نرم‌افزار

الف) معرفی:

در این شکی نیست که کمپیوتر و پروگرام‌های‌آن، فواید زیاد دارد و هیچ‌کس از فواید آن چشم پوشی کرده نمی‌تواند. از همین سبب امروز کمپیوتر و پروگرام‌های‌آن در تمام بخش‌های زنده گی انسان‌ها به صورت وسیع رایج گردیده است و استفادۀ آن روز به روز بیشتر می‌شود . در کشورعزیز ما نیز در ادارات دولتی و غیردولتی از کمپیوتر و پروگرام‌های آن استفاده می‌شود . قسمتی از این پروگرام‌ها شکل عمومی دارد و در سرتاسر دنیا استفاده می‌شود و توسط شرکت‌های مشهور دنیا ساخته می‌شود . ولی بعضی پروگرام‌های خاص که ادارات دولتی و غیردولتی به آن ضرورت دارد بهتر است تا در داخل یک کشور تولید شود. این پروگرام‌های خاص وقتی‌که در داخل تولید شود می‌تواند به لسان‌های محلی باشد، ضرورت واقعی هر دفتر را در نظر گرفته می‌تواند، و همچنین در آینده به آسانی و مصرف کم به روز (Update) شده می‌تواند. در کشور عزیز ما هنوز

این پروگرام‌های خاص بیشتر از خارج به مصرف زیاد آورده می‌شود. بنابرآن ضرورت احساس می‌شود تا اشخاص مسلکی در زمینۀ ایجاد نرم‌افزارهای کمپیوتر تربیه گردند. همچنین در پلان ستراتیژیک وزارت تحصیلات عالی به استفادۀ نرم‌افزار‌ها جهت سهولت بخشیدن امور اشاره گردیده است. در شرایط فعلی چون این نرم‌افزارها از شرکت‌های خارجی خریداری شده است و اکثراً با مشکلات زیاد روبرو می‌باشد. درک ضروریات افغانستان، همچنین استفاده و نگهداری از نرم‌افزار‌ها، ضرورت به اشخاص مسلکی دارد که در درازمدت نمی‌توان از لحاظ مالی و امنیتی به شرکت‌های خارجی اتکا کرد. از طرف دیگر تولید نرم‌افزارها یک‌نوع صنعت است که به فابریکه و مواد خام ضرورت ندارد. برای تولید یک نرم‌افزار به کمپیوتر، لسان پروگرام نویسی و دانش مسلکی ضرورت است. ما برای این کار به اشخاص مسلکی ضرورت داریم که با لسان‌های پروگرام نویسی و تخنیک‌ها و میتود‌های ساختن و انکشاف نرم‌افزارها آشنا باشند. اگر ما اشخاص مسلکی را در این بخش داشته باشیم؛ می‌توانیم این نرم‌افزارها را در داخل کشور تولید نماییم و آهسته آهسته به یک صنعت بدون مصرف موادخام برای کشور عزیز ما تبدیل شود.    

به این لحاظ دیپارتمنت انجنیری نرم‌افزار (Software Engineering) در پوهنځی کمپیوترساینس تأسیس گردیده‌است تا اشخاص مسلکی را در ساحات ایجاد، نگهداری، و جدیدسازی نرم‌افزارها، مطابق به نیازهای زمانی، تربیه نماید و به جامعه تقدیم نماید. تعداد اعضای کادرعلمی این دیپارتمنت به هشت نفر استاد می‌رسد که دوتن آن دارای درجۀ داکترا و شش‌تن دارای درجۀ تحصیلی ماستری، در رشتۀانجنیری نرم‌افزار می‌‌باشند. دیپارتمنت تلاش می‌نماید تا تمام اعضای کادرعلمی آن، به اخذ درجۀ تحصیلی داکترا نایل آیند. اعضای کادرعلمی این دیپارتمنت در پهلوی تدریس، تحقیق، تألیف و ترجمه، مسؤولیت انکشاف و نوآوری نصاب درسی را نیز به عهده دارند.

ب) اهداف:

هدف اساسی دیپارتمنت انجنیری نرم‌افزار، تربیۀ اشخاص مسلکی و کادرها در بخش تولید، انکشاف، و نگهداری نرم‌افزارهای کمپیوتر است. بدون نرم‌افزار‌ها، کمپیوتر هیچ کاری را انجام داده نمی‌تواند که از همین سبب انجنیری نرم‌افزار یک بخش مهم و اساسی در علوم کمپیوتری پنداشته می‌شود .

بنابر آن تمرکز نصاب درسی دیپارتمنت انجنیری نرم‌افزار بالای تولید نرم‌افزار‌ها است. در این نصاب درسی تمام مراحل نرم‌افزار‌ها، از قبیل تهیه، امتحان، به کار گرفتن و تخنیک‎های بهترسازی نرم‌افزار‌ها، شامل است. برای این‌که نرم‌افزارهای کمپیوتر با معیارهای امروزی مطابقت داشته باشد، و از طرف دیگر جوابگوی ضرورت مارکیت باشد، در تهیۀ آن هم از وسایل و هم از تخنیک‌ها استفاده می‌شود . از همین سبب مضامین مسلکی که در نصاب درسی این دیپارتمنت گنجانیده شده است دربرگیرندۀ آموزش لسان‌های پروگرام نویسی به حیث و سیلۀ کار، و آموزش روش‌ها و تخنیک‌هایی که برای تهیۀ نرم‌افزار‌های پیچیدۀ امروزی ضرورت است؛ به حیث میتود و روش کار، در نطر گرفته شده است. همچنین تخنیک‌های کنترول کیفیت نرم‌افزارها و استفاده از وسایل و ابزار، جهت تهیۀ نرم‌افزار‌هایی که دارای میکانیزم امنیتی باشد؛ شامل این نصاب درسی است.  

هدف اساسی هر رشته و مسلک این است تا فارغان همان رشته، از لحاظ ذهنی و مسلکی آمادۀ خدمت به وطن، مردم و بشریت باشند. از همین سبب در هر نصاب درسی، آماده ساختن فارغین از لحاظ ذهنی و مسلکی در اولویت قرار دارد. نصاب درسی دیپارتمنت انجنیری نرم‌افزار با پیروی از همین اصل شامل مضامین پوهنتون شمول، اساسی و اختصاصی می‌باشد.

در تهیۀ نصاب درسی دیپارتمنت انجنیری نرم‌افزار، استادان این دیپارتمنت سهم فعال گرفته است و حالت فعلی این نصاب درسی نتیجۀ زحمات استادان این دیپارتمنت می‌باشد. در این نصاب درسی اهمیت بیشتر به تهیۀ سیستماتیک نرم‌افزارها داده شده است.

چون تهیۀ نرم‌افزارهای پیچیدۀ امروزی یک پروسۀ مغلق و طولانی می‌باشد و ضرورت به تحلیل، دیزاین، پروگرام نویسی، امتحان نمودن، کنترول کیفیت، تخمین مصرف و محاسبه، و نرم‌افزار به منابع سیستم را دارد. روی همین ملحوظات متذکره این دیپارتمنت به نام انجینری نرم‌افزار یاد می‌شود.                       

۱.دیدګاه:

دیپارتمنت انجینری نرم‌افزار مصمم است تا به حیث یک نهاد علمی معتبر، اکادیمیک و تحقیقاتی در رشتۀتولید سافت‌ویرهای کمپیوتر و تربیۀ کادر‌های متعهد و متخصص به سطح کشور پیشتاز باشد.

۲. مأموریت:

دیپارتمنت انجینری نرم‌افزار جهت رسیدن به دیدگاه خویش، در خصوص تربیۀ کادرهای علمی و متعهد در علوم و دانش تولید سافت‌ویرهای کمپیوتر مأموریت‌های ذیل را داراست:

• تدریس تیوری‌های اساسی و مسلکی و تطبیق این تیوری‌ها با استفاده از میتودها و تخنیک‌های مؤثر برای تربیۀ کادرها و اشخاص مسلکی در بخش تولید سافت‌ویرهای کمپیوتر که قدرت تخنیکی، ذهنی، و عملی را در تحلیل و حل مشکلات توسط کمپیوتر را داشته باشند.
• مهیا ساختن یک محیط آموزشی برای تربیۀ کادرهای متخصص که توانائی برداشت مسؤولیت‌های مسلکی، قانونی، اجتماعی، و اخلاقی در اثنای استفاده از کمپیوتر و سیستم‌های مختلف کمپیوتری جهت جلوگیری از ضرر‌های ناشی از آن، و ایجاد تشریک مساعی با بخش‌های مختلف جامعۀ بشری، و در خدمت قراردادن تکنالوژی و سیستم‎های کمپیوتری جهت رفاه عامه را داشته باشند.
• انجام تحقیقات علمی در بخش تولید سافت‌ویرهای کمپیوتر به هدف رشد علمی و اقتصادی کشور و جامعه.

۳. اهداف اساسی:

پیشرفت و استفادۀ وسیع از نرم‌افزارهای کمپیوتر به اهمیت پروسۀ ایجاد نرم‌افزارها دلالت می‌کند. خصوصاً کشور مانند افغانستان که در حال رشد است؛ و استفادۀ کمپیوتر و نرم‌افزار‌های کمپیوتر روزبه‌روز بیشتر می‌شود. تولید نرم‌افزارهای کمپیوتر یک صنعت است که بدون استفاده از موادخام زمینۀ کار را در کشور توسعه دمی‌دهد و اقتصاد ضعیف کشور را کمک کرده می‌تواند.

پس بدون شک ضرورت است تا در رشتۀتهیۀ نرم‌افزارها اشخاص مسلکی تربیه گردند تا نیاز جامعه را در این قسمت مرفوع کرده بتوانند. اکنون تعدادی از نرم‌افزارهای خاص که مورد نیاز ادارات دولتی و غیردولتی است به مصرف زیاد از خارج آورده می‌شود . در اینجا قابل یاد آوری است که مصرف نرم‌افزارهای کمپیوتر به مراتب بیشتر از خود کمپیوتر است. قیمت بعضی نرم‌افزارها تا ملیون‌ها دالر می‌رسد. فلهذا ضرورت مبرم است تا نصاب درسی رشته انجنیری نرم‌افزار تهیه گردد و مطابق آن به تدریس این رشته پرداخته شود.

نصاب درسی دیپارتمنت انجنیری نرم‌افزار مطابق به ضرورت کشور و ساحات کاری مارکیت، تهیه و ترتیب گردیده است. در انتخاب هر مضمون این نصاب درسی ضرورت واقعی محصلان به آن در نظر گرفته شده است. مشاهدۀ نصاب درسی بعضی پوهنتون‌های بین المللی، گرفتن نظریات استادان پوهنتون‌های بین المللی، نظریات فارغان کمپیوتر ساینس، محصلان ماستری کمپیوتر ساینس، برای تشخیص این نیازمندی‌ها در نظر گرفته شده است.

ج) توأمیت‌ها:

دیپارتمنت انجنیری نرم‌افزار به شکل جداگانه و مستقل دارای توأمیت نمی باشد اما جزء توأمیت‌های پوهنځی کمپیوتر ساینس می‌باشد.

د) لابراتوار و تجهیزات آموزشی:

این دیپارتمنت دارای یک لابراتوار مجهز برای عملی ساختن دروس عملی می‌باشد.

لیست استادان دیپارتمنت انجینری نرم افزار:

1. پوهاتد دکتور سیدحسن عدلیار
2. پوهنمل عبدالوحید صمدزی
3. پوهنیار سید نجم الدین سادات
4. پوهنیار روهید خالقیار
5. پوهنیار محمد سلیم همدرد
6. نامزد پوهنیار ذکیه رحیمی

هـ) نصاب تحصیلی (مضامین تخصصی)

شماره	نام مضامین	کود نمبر	تعداد کریدت	شماره	نام مضامین	کود نمبر	تعداد کریدت
۱	پروگرام نویسی شی‌گرا	CS311	۴	۱۲	تحلیل و دیزاین الگوریتم	CS611	۴
۲	اساسات انجینری نرم‌افزار	CS411	۴	۱۳	دیزاین و انکشاف ویب ۲	CS612	۳
۳	ساختار معلومات اولیه	CS511	۴	۱۴	ماشین‌لرنینگ	CS613	۴
۴	انکشاف برنامه‌های دیسک‌تاپ	CS512	۴	۱۵	تحلیل و دیزاین سیستم	CS614	۴
۵	ذکاوت مصنوعی	CS513	۴	۱۶	محاسبات ابری	CS615	۴
۶	دیزاین و انکشاف ویب ۱	CS514	۳	۱۷	پروژه و سیمینار	CS811	۵
۷	تحقیق و پروژه	CS711	۵	۱۸	امنیت سافت‌ویرها	CS812	۲
۸	مدیریت پروژه‌های نرم‌افزار	CS712	۴	۱۹	اطمئنان از کیفیت سافت‌ویرها	CS813	۴
۹	انکشاف شامل ویب	CS713	۳	۲۰	پروگرام‌نویسی موبایل ۲	CS814	۳
۱۰	پروگرام نویسی موبایل ۱	CS714	۳	۲۱	اختیاری ۲	CS815	۳
۱۱	اختیاری ۱	CS715	۳