د پوهنځي په اړه
د وترنري علومو پوهنځی په ۱۳۵۲ ل د حوت په میاشت کې چې د ۱۹۷۴م فبرورۍ کې د کابل پوهنتون په چوکاټ کې جوړ شو. د وترنري مسلک نه یوازې دا چې د حیواني روغتیا، بلکې د عامې روغتیا له اړخه هم یوه ارزښتمنه رشته ده. د دې لپاره چې یو زیات شمېر ساري ناروغۍ هم د څارویو او هم د انسانانو ترمنځ مشترکې دي.
د وترنري علومو پوهنځی د ملي وترنري کادرونه، چې وشي کړای د حیواني ناروغیو مهمې ناروغۍ په تېره ساري ناروغیو، چې زیاته برخه يې د انسان او حیوان تر منځ مشترکې دي، تشخیص، درمان، مخنیوی، کنټرول او له منځه یوسي، روزي. په دې ډول د دې مسلک اړوند خلک نه یوازې دا، چې د حیواني ناروغیو درملنه، مخنیوی او دغه ناروغي له منځه وړي، بلکې د یوشمېر مهمو انساني ناروغیو لکه نري رنځ، بروسلوز او نورې ناروغۍ په همدې توګه د کورنیو اقتصادي کچې لوړونې یا ودې او د ملي اقتصاد په وده کې اساسي ونډه لري.
د دغه پوهنځي مسولین د پوهنځي د ودې او پرمختګ په موخه تل د مالي سرچینو د موندلو لپاره هڅې کړې، چې د همدغو هڅو په پایله کې پوهنځی او د کابل پوهنتون بریالی شوی، تر څو له (UNDP/FAO) سره د هکاري تړون وکړي. د FOA پروژې په مالي مرسته نوموړی پوهنځی د شاوخوا پنځلس کلونو په موده کې د کابل پوهنتون په یو مجهز پوهنځي باندې واوړي او د نوموړې پروژې په مالي مرسته وتوانېده، چي (۲۲) مجهز لابراتوارونه، تدریسي کلینیک او څو حیواني تحقیقي فارمونه جو کړي. په همدې توګه د دغې پروژې په مالي امکاناتو څخه په استفادې د پوهنځي یو زیات شمېر استادان د ماسټرۍ او دوکتورا له پاره مختلفو هېوادنو ته ولېږل. له بده مرغه باید یادونه وکړو، چې د تحملي جګړو له پیل سره د دې پوهنځي ټولې لاسته راوړنې له خاورو سره خاورې شوې.
د پوهنځي د نکروپسي لابراتوار تر بیا رغونې وروسته په کار پیل وکړ. په همدې توګه نوموړې مؤسسې د حیواني جسدونو او په همدې توګه د اضافي موادو له منځه وړلو، چي د مختلفو ناروغیو د لېږد یا انتقال خطر له ځانه سره ولري د جسدونو سوزولو یوه کوره هم اهدا کړه.
پوهنځی د علمي کارونو د پرمخ وړلو له پاره بریالی شوی، چې یو حیواني روغتون او تحقیقي فارم د کابل د دارالامان په سیمه کې جوړ کړي. د هغه قرارداد په پایله کې، چې د اوبـلګونې، کرنې او مالدارۍ وزارت سره وشو د اروپا په مالي مرسته د مرکزي لابراتوار تر څنګ د زراعت له وزارت سره د حیواني صحت د پیژندنې ډیپارټمنټ، چې د ( کلینیکي – جراحي واحد) په
وم یادېږي دوه ځانګړې ودانۍ د کوچنیو او لویو څارویو د روغتون په ډول جوړې کړې. دغه ودانۍ د قرارداد له مخې د (۳۰) کالو لپاره د وترنري پوهنځي ته ورکړل شوې ده. اوس په دغې ودانۍ کې د پوهنځي کادري روغتون فعالیت کوي.
په دغه موده کې له (۱۵) څخه زیات استادان د ماسټري او دوکتورا لپاره جاپان، اردن، د امریکا متحدو ایالتونو، هند او قزاقستان ته لېږل شوي دي.
دغه پوهنځی د معلوماتي ټکنالوجي او کمپیوټر یو فعال مرکز هم لري. د امریکا ګورنل پوهنتون (۲۴) کمپیوټره هم دغه مرکز ته ورکړي، د یادونې وړه ده، چي د پوهنځي د دغه مرکز نور لوازم د (USAID) موسسې له لوري تأمین شوي دي. محصلین په دغه مرکز کې د مهالوېش پر اساس پر مطالعې او انټرنیټي معلوماتو موندولو په موخه، چې په خپلو مونوګرافونو او سیمنارونو کې ور څخه استفاده کوي مصروف دي. دغه پوهنځی یو کتابتون لري، چې په هغه کې شاوخوا(۴۰۰۰) ټوکه درسي کتابونه، درسی مواد، علمي او معتبرې مجلې په انګلیسي، پښتو، دري او نورو ژبو کي موجودې دي. دغه کتابتون په رسمي وخت کې هره ورځ پرانستی وي، چي استادان، محصلین او نور مینه وال ور څخه ګټه اخلي.
هغه محصلین چې نوي په پوهنځي کي شاملیږي د شمولیت تر بریالۍ ازموینې وروسته، چې د لوړو زده کړو وزارت له لوري اخستل کېږي کولای شي، چې په همدغه پوهنځي کې شامل شي. په پوهنځی کې زده کړې په لس سمسټرونو بشپړيږي. د پوهنځي د محصلانو له پاره هر کال د درسونو تر پیل کېدو مخکې د پوهنځي او پوهنتون د معرفۍ برنامه هم په نظر کې نیول کېږي. د دغه پوهنځي په لومړي ټولګي کې محصلین، پوهنتون شمول مضامین، لکه: ریاضي، فزیک، کیمیا،زولوجي،اسلامي ثقافت، انګلسي ژبه او نور مضامین زده کوي، چې د پوهنتون د نورو پوهنځیو استادان يې ورته تدریسوي.
د محصلینو اساسي درسونه په دوهم ټولګي کې پیل کېږي. دوی په دغه ټولګي کې د وترنري اناټومي، بیوشمي، فزیولوجي، د وترنري ایکولوجي او د وترنري هستولوجي تدریسېږي، چې د پوهنځي استادان يې تدریسوي. په درېیم ټولګي کې تخصصي مضامين دي، لکه: حیواني تغذیه، ویرولوجي، حیواني حفظ الصحه، د څارویو پالنه اوداسي نور ور زده کېږي. د وترنري کلینکي زده کړې په څلورم ټولګي کې پیل کېږي او د پنځم ټولګي تر پایه دوام مومي. په څلورم ټولګي کې محصلین اپیدومیولوجي ساري ناروغیو فارمکولوجي، کلینیکي تشخیص، د داخله ناروغو وترنري او داسي نور مضامین چې په هغو کې د څېړنې میتودولوجي او د یوې علمي څېړنې، د مثال په ډول مونوګراف لیکلو څرنګوالی ورزده کېږي. محصلین د لسم سمسټر په پای کې خپل مونوګراف، چي ساحوي جنبه لري د پایلک په توګه د حضوري داور، استادانو، محصلینو او نورو مینه والو په حضور کې دفاع کوي او خپل دیپلوم د وترنري طب د ډاکتر ( DVM)، چې د لسانس معادل (BSC) دی تر لاسه کوي.
د دې پوهنځي د فارغانو کاري ساحه د کرهڼې وزارټ، ښاروالي، د عامې روغتیا وزارت، سوداګرۍ وزارت، په غیرې دولتي مؤسسو کې د وترنرۍ برخه، دخوړو او کرنې نړیوال سازمان (FAO) او د خصوصي سکټور نورې برخې دي. د دغه پوهنځي یو شمېر فارغان په مختلفو هېوادونو کې د ډاکتر په توګه کار کوي. یوشمېر فارغانو د حیواني کلینیکونو درملتونونو جوړولو ته هم مخه کړې، چې په دې توګه هم خپل ژوند مخته وړي او هم خپلو هېوادوالو ته خدمت کوي.